Jak wyglądają wybory prezydenckie w USA?

Oto zasady amerykańskiej demokracji – dowiedz się, jak Amerykanie wybierają swojego prezydenta.

System wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych różni się znacząco od europejskich odpowiedników. W amerykańskim systemie wyborczym droga do fotela prezydenta wiedzie przez skomplikowany proces, który znacząco różni się od rozwiązań stosowanych w innych krajach demokratycznych. System elektorski, prawybory partyjne, długa kampania wyborcza i głosowanie zawsze we wtorek składają się na unikalny proces wyłaniania głowy państwa w Stanach Zjednoczonych.

Prawybory — pierwszy krok do prezydentury w USA

Proces wyborczy rozpoczyna się od prawyborów partyjnych, podczas których Partia Demokratyczna i Partia Republikańska wybierają swoich kandydatów. Prawybory odbywają się w każdym stanie według odmiennego harmonogramu, rozpoczynając tradycyjnie od stanu Iowa. Wyborcy rejestrują się jako zwolennicy konkretnej partii i głosują na preferowanego kandydata. Niektóre stany organizują klasyczne prawybory z kartami do głosowania, inne preferują system caucus — zebrań wyborczych, podczas których zwolennicy kandydatów spotykają się i dyskutują przed oddaniem głosu.

Po zakończeniu prawyborów obie główne partie organizują konwencje krajowe. Wydarzenia te służą oficjalnemu ogłoszeniu kandydata partii na prezydenta oraz zaprezentowaniu programu wyborczego. Podczas konwencji delegaci z poszczególnych stanów, wybrani w prawyborach, formalnie głosują nad kandydaturą. To również moment, kiedy kandydat na prezydenta ogłasza swojego kandydata na wiceprezydenta, tworząc tym samym kompletny duet wyborczy.

Kampania wyborcza i debaty prezydenckie

Kampania wyborcza w Stanach Zjednoczonych trwa znacznie dłużej niż w większości krajów demokratycznych. Kandydaci koncentrują się szczególnie na tak zwanych swing states — stanach, w których poparcie dla obu partii pozostaje wyrównane. W trakcie kampanii organizowane są debaty prezydenckie, podczas których kandydaci konfrontują swoje poglądy i wizje przyszłości kraju. Tradycyjnie odbywają się trzy debaty prezydenckie oraz jedna debata kandydatów na wiceprezydenta.

System elektorski — klucz do zwycięstwa w wyborach prezydenckich w USA

Amerykański system wyborczy opiera się na głosach elektorskich, nie zaś na głosach powszechnych. Każdy stan posiada określoną liczbę elektorów, zależną od liczby mieszkańców. Na przykład Kalifornia dysponuje 54 głosami elektorskimi, podczas gdy mniej zaludnione stany jak Wyoming czy Alaska mają po 3 głosy. W większości stanów obowiązuje zasada winner takes all — kandydat, który zdobędzie większość głosów w danym stanie, otrzymuje wszystkie głosy elektorskie tego stanu. Do zwycięstwa w wyborach potrzebne jest uzyskanie minimum 270 spośród 538 głosów elektorskich.

Zaprzysiężenie i przekazanie władzy

Wybory prezydenckie odbywają się zawsze w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada. Nowo wybrany prezydent nie obejmuje jednak urzędu natychmiast. Okres przejściowy trwa do 20 stycznia następnego roku, kiedy to odbywa się uroczyste zaprzysiężenie przed Kapitolem w Waszyngtonie. W tym czasie prezydent elekt formuje swój gabinet, wybiera doradców oraz przygotowuje się do przejęcia obowiązków głowy państwa. Ceremonia zaprzysiężenia stanowi symboliczne przekazanie władzy i początek nowej administracji.